نسل سومی

بفرما سید جون :

بقیه‌اش

مرتضی یکی از بچه  مسجدی هاست . او آرام . تا حالا ندیدم یه بارم عصبانی بشه . شاید باورتون نشه ولی من حاضرم قسم بخورم . آرام ، ساکت و مومن .

این مصاحبه ای است با مرتضای نوعی که ما او را به یک نسل سومی تعبیر می‌کنیم  سلام

علیکم السلام

- کنکور داشتی ؟

کنکور که خیلی وقته . دنبال نتیجه کنکورم

- قبول شدی یا نه؟

(با خنده) نه . کاش قبول می شدم . اگر قبولم می شدم همون آش بود و همون ... یه چیزی می گنا

- چرا؟

 چون وضع دانشگاه یه جوری نیست که بعد از دانشگاه یه امیدی برای کار داشتن داشت. از یه نظرم اگه قبول می شدیم درس می خوندم و این خیلی برایم خوشاینده و از درس خوندنم خوشم می آد.

- حالا که قبول نشدی می خوای چیکار کنی ؟

هیچی . نه کاری هست و نه تورشته ی خودم می تونم کاری انجام بدم

- رشته ات چیه؟

الکترونیک

- چرا رفتی رشته الکترونیک ؟

 اصلا آن موقع نمی دونستیم رشته ها چه جوریه ، خوب ، بده چیکار می کند کسی ام نبود بهمون بگه منم تو امتحان هنرستان زدم الکترونیک . اولویتها به ترتیب کامپیوتر ، کامپیوتر یه هنرستان دیگه ،  الکترونیک ، برق

- چرا این رشته ها رو زدی؟ رو چه حسابی زدی الکترونیک ؟

هیچی همینجوری فقط می دونستم که رشته ی الکترونیک تعمیر رادیو و تلوزیونه گفتم شاید آینده ای باشد زدم الکترونیک . کسی هم نبود چیزیس بهمون بگه .

آینده یعنی چی؟

از چه نظر مالی ؟ اجتماعی ؟ چی؟ . آینده از نظر مالی یعنی بری سر کار ، بیکار نباشی الاف نگردی ، زن که گرفتی بتونی خرجشو در بیاری

- از نظر اجتماعی چی؟

اجتماعی که مال برخورد با مردمه . اصلا چه می دونم . همون از نظر مالی بهتره .

از نظر دین ، خدا آینده یه پول حلالی باشه نه یه کاری باشه که از صبح تا شب بدوی بعد اون دنیا یقه اترو بگیرن بعد بگن برو ... . یه کاری باشه که هم به این طرف برسی هم به خودت .

مگه پول نداری ؟ مگه خونتون نمی تونه هزینتو بده؟

خونه . نه . میگه تا این جا رسوندیمت از این به بعد خودت باید دربیاری ، نه این جوری که من میگم اونا میگن باید یه آینده ای برای خودت جور کنی .

یعنی هیچ سرمایه ای نداری ؟

( با خنده ) هیچ . پول کرایه ندارم چه برسه به سرمایه .

حالا میخوای چیکار کنی ؟

نمی دونم . یه کاری جور بشه بریم سرکار . یه شغلی یاد بگیریم . اینجا که چیزی نشدیم . بریم از صفر شروع کنیم .12 سال درس خوندن هیچی . کاش همون اول به جای این همه درس خوندن ، سوم راهنمایی می فرسادنم سر یه کاری اگه آیندمون بخواد اینجوری بشه!

هیچ کاری نمی خوای بکنی؟  چه تصمیمی داری ؟

می خوام برم توی یه کار فنی به جز رشته ی الکترونیک . تراشکاری ، سیم کشی ساختمان ، برق صنعتی یه کاری بالاخره که الاف نباشم یاد بگیریم و بچسبیم به کار .

تو باید بری از هادی سوال کنی از مهدی ، هادی از من بدتره ، شکست خورده .

قبلا میکانیکی کار کردی درسته؟

ها. ولی اصلا خوشم نمی آد . چرت و چیلی می شم. اصلا خوب حقوق نمی دن . هزار تا منت ، فحش و فقط به فکر خودشون هستن.

 یعنی الآن تخصص داری؟

تخصصی که نه . اما داریم . اگر دم و دستگاهی باشه می تونم کار کنم . مسئله اصلی اینه هزار منت میذارن و پولم نمیدن . شبا هم دیر تعطیل می کنن حالا نماز ظهر برای اول وقت خوندنش مقید نیستم ولی مغرب و عشا رو نمی تونم باید اول وقت بخونم . یکی از مشکلام اینه که نمی ذارن. کار تا ساعت 10 -12 شب طول می کشه.

تو چه قسمتی یا رشته ای از نکانیکی کار کردی و بلدی؟

تنظیم موتوری

تو که بیکاری از نظر اخلای مشکلی به هم نمی زنی ؟

چرا مثلا اگه مدتی بیکار باشم جو میگیرتم . خیلی روم تریأثیر میذاره هم خانواده هم جامعه.

مثلا چه تأثیری ؟

مثلا پول نداری کرایه اتوبوس و تاکسی بدی ، باید بری از خونه بگیری . اصلا روم نمیشه از خونه پول بگیرم . دوست دارم خودم مستقل باشم .

 وضعیت مالی خانواده چه جوریه فشار می آد؟

نه . بد نیست خوبم نیست متوسط.
یعنی نمی تونن هر روز به تو پول بدن؟

بتوننم من تو خونه هم بشینم پول نمیگیرم . اصلا خوشم نمی آد حتما باید برم سر کار . کار رشته ی میرم بنایی .تاحالا بنایی ام رفته ام  . دوباره همین روزا رفتن گفتن نمی خوایم.

خب حالا تصمیم قطعیت چیه؟

نمی دونم چیکار کنم توش موندم . توش موندم حالا می خوام برم سازمان فنی و حرفه ای .نمی دونم تضمینه یا نه 6 ماهه برم رشته تراشکاری یه کاری یاد بگیریم و بعد بشه مثل این کار الآن . بخوای بری تو مغازه ها هم که بهت گفتم چه جوریه . شاید رفتم فنی و حرفه ای . تا خدا چی بخواد.

- می خواستی بری تو نظام و کار نظامی چی شد؟

فعلا که راهمون ندادن . تاببینم چه طور میشه.

دوست دارم برم تو کارای دولتی . تو کارای دولتی رفتنم پارتی می خواد . من خودم دیدم توی کارهای رفتنم پول می خواد . پارتی رو رشوه و از این که ما نمی خوایم . یا هم برم لیسانس ، دکترا بگیرم ، که تنبلی خودمون بود . خیلی هم تقصیر خودمون نبود . کسی نبود راهنماییمون کنه که چه رشته ای بریم .

- گفتی کارای دولتی مثلا چه کاری ؟

کار دولتی  . الآن دیپلمه رو هیچ جا راه نمی دن  . باید حتما پارتی داشته باشی که من اصلا هیچ جا پارتی و آشنا ندارم و بعضی هام رشوه میدن که من پول ندارم .

حالا اگه فراهم بشه چه کار دولتی دوست داری بری ؟ چرا اصلا دولتی رو انتخاب کردی ؟

کار دولتی حالا اگه حقوقشم کم باشه ولی میگن حقوقش کمه من اطلاعی ندارم . فقط می دونی به کاری داری دائم هست ، بیمه هستی و خلاصه از اونم نمی تونی بیای بیرون از نظر مادی تأمینی از نظر معنوی خیلی کارا می کنن و به خودشون مربوط میشه. صحبت ما که همش شد مادی و پول. هر کاری باشه اونا تصمیم می گیرن . بعد تو بیشتر شرکتا الکترونیک قبول می کنن اما ازکاردانی به یالا که ما موفق نشدیم . تو کار دولتی که مطمئنم کارم نمی شه .

چرا درس نخوندی ؟

درسم بد نبود . خوب بود . راهنمایی خوب بود وقتی اومدیم دبیرستان یه کم پدتر شد. راهنمایی بد نبود معدل 17/80 که اگه نمره 20 صدم بالاتر گرفته بودم به یه مدرسه ی ممتاز می رفتم که نشد . من هرچی ضربه خوردم از معلما وردم چون معلم علوم شد مدیر مدرسه تا وسطای سال که بود خوب بود بعد رفت و دیگه هم جاش معلم نیومد . اومدیم دبیرستان چون به کم درسا سختتره معدل اول دبیرستانم شد 15/5 - 16 دوم و سوم تنبلی از خودمون بود.

چرا تنبلی؟

چون اون موقع ما نمی دونستیم درس چیه . مثل الآن پشیمون نبودیم . می گفتن درس بخونین ولی ... ولی الآن دلم می خواد برم مدرسه فقط برای درس خوندتن اصلا فکر کار نیستم دانشگاه هم برای همین می خوام برم .

می رفتیم انجمن اسلامی و کارهای فرهنگی اونجا رو انجام می دادیم . اردو بسیج می ذاشتن می رفتیم بسیج ولی اینا هم یه کم بیشتر تأثیر نداشت . دوم رو هم یه طوری گذروندیم . همه ی درسا رو هم خرداد پاس کردیم بعضی هام بودن تو این وادیا نبودن ولی بیشتر درساشونو افتادن . ولی سال سوم نشستم درس خوندم و به تعادل به انجمن اسلامی سر می زدیم یعنی اونموقع فهمیدیم که درس نخوندن عاقبت پشیمونی رو داره و .... . ما تو مدرسمون اینجور که شنیدیم 4 تا کلاس الکترونیک بود از این 4 کلاس هر کدوم حدودا 36 نفر دانش آموز داشت . 10 -12 نفر بیشتر درسهاشونو خرداد پاس نکردن که من هم جزء شون بودم ولی تعجبم از اینه که این 10 -12 نفر خیلی دانشگاه قبول نشدن و بقیه بیشتر قبول شدن . چرا ؟ نمی دونم . توی کنکور تست خیلی مهمه ما هم فقط درس خونده بودیمو تست نزده بودیم . منم نمی دونستم باید تست کار کنم .

قبول داری یه کم ، کم کاری کردی؟

آره . پشیمون ام هم برای همینه چون وقتم داشتم ولی رست نخوندم . هنوز سرم به سنگ نخورده بود. حالا فهمیدیم .

انجمن اسلامی و بسیج چقدر تأثیر داشت؟

از نظر اعتقادی که تا دلت بخواد اگر ما بسیج و انجمن نمی رفتیم معلوم نبود کارمون به کجا میکشید. با این وضع تبلیغاتی که کشورهای خارجی راه انداختن و وضع جامعه .

از نظر درسی چی ؟

از نظر درس اونا هیچ ضربه ای به ما نزدن ما تو زنگهای تفریح می رفتیم و موقعی که کار بود بعداظهرا . من از نظر وضع درسی اون موقع نفر دوم ، سوم کلاس بودم . تنبلی از خودم بود و تأثیر منفی یا مثبتی روی درسم نداشت.

ولی تو مسجد که اومدیم ( توضیح این که ما وقتی از مردسه فارغ شدیم برای این که دوستای قدیمی جدا نشن به هزار زحمت به مسجد پیدا کردیم و اونجا دور هم جمع شدیم ) بیشتر موقع ها میومدیم مسجد ،  به خاطر همین ضربه خوردیم .

چرا زیاد می رفتین مسجد که ضربه بخورین ؟

تا یه حدودی کار داشتیم و چون ما در مرکز فرهنگی فعالیت می کردیم میومدیم کارهای مسجد رو انجام می دادیم 1 روز در هفته ما کار داشتیم ولی بیشتر میومدیمو بدون کار داشتن وقتمونو الکی می گذروندیم . یکی از نقصای بچه های حزب الهی همینه میان خودشونو الاف می کنن .

پس ایراد از مسجد نبوده ؟ درسته؟

بله دیگه ما بخاطر الافی هامون تو مسجد درس نمی خوندیم به خاطر همینم ضربه خوردیم . بعد هم ما از درس خوندن دل سرد شده بودیم نمی دونم برای چی ؟ بازم میگم حالا که پشیمونم.

پشیمونی ؟ یعنی چی؟

پشیمونم که درس نخوندم رفتم دنبال الافی . اما یکی دوماه مومده به کنکور محکم درس خوندم . حداقل روزی 3 تا 4ساعت درس می خوندیم ولی نمی دونم چرا قبول نشدم .

چرا نمی خوای سال دیگه شرکت کنی؟

سال دیگه هم شرکت می کنم اما یا قبول میشم یا باید برم سربازی . اگر از سربازی ام اومدم اونوقت میمونم . نمی دونم برم سر شاگردی و کار قبلی ولی احتمالا قبول میشم اما یه فکری به حالمون کنن که بعد از قبولی و دو سال دانشگاه بازم بیکار نباشم .

خب پس بشین محکم بخون .

محکم بخونم اول پول می خواد . اول باید برم سر کار اول پول می خواد ، خوب پول در بیارم . بعد بشینم درس بخونم . کلاس کنکور حداقل 150 هزار تومن پول می خواد .

خب چرا خودت نمی خونی ؟

خودمونم می خونیم . اما ما که تست نداریم کار کنیم و فقط درس خوندن تنها کافی نیست و باید تست زد چون جوابها خیلی شبیه به همه و آدم باید تست زدن بلد باشه . اگه کلاس کنکور نری باید بری کاب تست بخری که پول می خواد . که در نتیجه باید بری سرکار .

خب یه کم کار کن بعد بشین درس بخون .

3 ماه باید کار کنم مثلا پاییز که کار کنم ، کار شاگردی حداکثر 90 تومان در میارم که اگر 90 تومن بدن با کله میرم . اما کفش و پیراهن و شلوار هم می خوام ماهی حداقل 10 -15 هزار تومن هم کرایه باید بدم . ما که وسیله نقلی از دوچرخه گرفته تا موتور نداریم قیافمونم به ماشین نمی خوره . با اجازتون دیگه چیز تهش نموند. حالا سوال می کنن مگه بابات نمی تونه پول بده . چرا بابام می تونه بده ولی بابام شغل آزاد داره و خرج هم خیلی زیاده با این اوضاع و شلوغی خانواده ما نمی شه .

مگه بابات ماهی چقدر در میاره ؟

نمی دنم شغل آزاده اصلا معلوم نیست چه جوریه . اونم با پیکان بار .

حد اکثر ماهی چند؟

نمی دونم بیشتر وقتا می ناله . چون بار کشیدن فقط تابستو مشتری داره و بقیه ماهها فقط پول خوردن و خوابیدن در میاره . خوردن و نمردن . کسی از گرسنگی این دو رو زمونه نمیمیره.

نظرت در مورد دین چیه ؟

ما که بیکار هستیم می آم مسجد بیکایمون یه جوری  می گذرونیم . اونایی که مسجد بلد نیستن کجا میرن یه فکری به حال اونا کنین .

ادامه بدیم یا نه؟

بسه دیگه حال ندارم .

اگه کسی سوال کرد حاضری جواب بدی ؟

آره . دروغ که نمی گم . این از جامعه . یه خورده تنبلی از خودم بوده ولی نه تا اون حد که این همه جوون این جورین اونایی که میرن دانشگاه بعد بیکارن چیکار کنن؟

آره من از خدامه . به این مصاحبه همه چیز مشخص شد.

شما میگین چیکار کنم که پول داشته باشم و درس بخونم . برای پول داشتن باید برم سر کار.

بعضی ها هم می گن ما روزا میریم سر کار شب ها درس می خونیم . من اگه روز برم سر کار تلپ شب خوابیدم . راحت.

دیگه چیزی نداری بگی؟

برین از بقیه بپرسین فک همتونو میزنن .

آقای خامنه ای میگه فکر جوونا و گرانی باشین ما چه مسئولائی داریم هیچ کس به فکر نیست .

تو سیاسی هم هستی؟

یه خورده بلدم .

یعنی چی دخالت یا موضع گیری هم داری؟

نه موضع گیری ندارم فقط روزنامه می خونم که اطلاع داشته باشم .

چیز دیگه نداری بگی ؟

نه

تو این مصاحبه کلی خندیدیم . همه ی این غم ها با آرامش و خنده رد و بدل شد.