نسل سومی

 

مقدمه
یک نقش مهم رسانه ها در ایجاد الفت و همچنین ایجاد نزاع بین دو کشور است؛ مثلا رسانه ی خبری تلویزیون الجزیره؛ تمام نگاهها به خط مشی الجزیره است ، فرایند می سازد و حتی دیگران نسبت به تاثیر این رسانه در منطقه تصمیم می گیرند.

بوسیله رسانه بحرانهای بزرگ ، کوچک جلوه داده میشود ؛

تصور جهان امروز بدون رسانه و خبر واهی است، ما باید ارتباط و مراوده و تبادل اطلاعات داشته باشیم .

نمونه یک جامعه پویا جریان صحیح اطلاعات تعریف شده است ، به طوریکه جریان اطلاعات کانالهای خاص داشته باشد .

برای جریان داشتن و منظم بودن این امر نیاز به آموزش نیروی انسانی متخصص و ماهر است.

 

اسلوب تربیت نیرو در رسانه به ترتیب نقش و گستره توزیع

-          روزنامه محلی

-          روزنامه منطقه ای

-          روزنامه ملی

-          روزنامه بین المللی

-          خبرگزاری

به همین ترتیب درجه اهمیت خبر برای درج آن در رسانه متفاوت است.

 

دبیر سرویس (در راس سرویس)

زیرمجموعه های هر سرویس:  

نویسندگان – گزارشگران – خبرنگاران - مصاحبه گران- تنظیم کنندگان خبر   

 

سرویس ها میتواند :

فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و ورزشی باشند.

هر کدام از سرویسها به حوزه تخصصی خود باید ، دارای نیروی انسانی باشد ، در صورتی که در هر قسمت خبرنگار خاص خودش داشته باشد ، موفقیت بیشتر است.  این امر به امکانات و نیروی انسانی رسانه بستگی دارد.

هر فرد در حوزه خود اطلاعات نسبت به آن حوزه را دارد ، به طور مثال در حوزه فرهنگی خبرنگار آن رئیس ارشاد را می شناسد ، و خط مشی و نظرات او را هم می داند. و خبرنگار حوزه ورزشی هم میداند مثلا آقای پیروانی سر مربی تیم فجر است ، چگونه آدمی است و...

 

اتاق خبر

مطالب در اتاق خبر جمع می شوند.

براساس روحیات افراد در حوزه ها خبرنگارها ، چیده می شوند. بر اساس روحیه ی خودتان پیشنهاد بدهید تا در حوزه ی مورد نظر به کار برده شوید. در آنجا هم پس از ارائه کار مشخص می شود که شما چقدر موفق بوده اید .

 

مفاهیم اساسی

درستی : یکی از مسئولیتهای اصلی رسانه انتقال مفاهیم درست به مخاطب است .

روشنی : نکته ی مبهمی در خبر تا آنجا که ممکن است باقی نماند.

جامعیت : خبر تا آنجا که ممکن است به همه ی پرسشهای مخاطب پاسخ دهد.

 

اصول خبر :

صحت ، سرعت ، دقت : بر اساس این سه اصل باید در یک خبرگزاری کار کرد.

 

درستی :

خبر اول: انفجار بمب در حسینیه سید الشهداء شیراز دهها کشته و مجروح بر جای گذاشت .

خبر دوم : انفجار در حسینیه سید الشهداء شیراز دهها کشته و مجروح بر جای گذاشت .

 

خبر اول بر اثر دیدگاه خبرنگار تنظیم شده است . نیم ساعت بعد از آن آقای فرماندار میگوید انفجار، بمب نبوده است. در صورت اول بیست دقیقه بعد از درج خبر ، تکذیبیه صادر میشود. ما نباید این ذهنیت را داشته باشیم که هر صدای مهیبی بمب است.

[اگر بخواهیم از لفظ بمب استفاده کنیم باید به نقل از یک منبع رسمی باشد ، یا به طوری رسمیت داشته باشد ، رسانه به خودی خود نمی تواند اعلان نماید که مثلا انفجار ، بمب بوده است]

چند سال پیش انفجاری در کنار ترمینال شهید کاراندیش رخ داد ، به این صورت که بنزین خالی شده از یک ماشین حمل سوخت منفجر شد ، همکار ما به اشتباه تماس گرفته و اعلام کرد که : پمپ بنزین پیرنیا منفجر شده است.  در صورتی که چنین اتفاقی نیفتاده بود.

ما باید بر اساس اطلاعات اولیه خبر را تنظیم کنیم . انفجار مشخص است ، و زخمی و کشته هم دیده شده ، مکانش هم که مشخص است ، اما در مورد لفظ بمب چون به وثوق نرسیده ایم بهتر است در خبر نیاوریم .

 

ابهام :

رئیس جهاد کشاورزی استان فارس گفت : آفت زنگ گندم در مزارع ذرت در شهرستان نوشهر فضای اقتصادی منطقه را تهدید میکند .

- استان فارس ، حیطه مسئولیت اش ربطی به نوشهر ندارد. آفت گندم چه ربطی به ذرت دارد ؟ رئیس جهاد کشاورزی را چه به اقتصاد؟! منطقه منظورش کجا بوده است؟

اینها ابهاماتی است که در این خبر وجود دارد.

 

جامعیت :

استان فارس مقام نخست را در کشاورزی به دست آورد.

جه کسی گفته ؟ چه وقت این اتفاق افتاده ؟ در چه محصولاتی ؟

فرق جامعیت و ابهام این است که در ابهام جمله بندی یا مفهوم جمله مبهم است ، اما در جامعیت مفهوم جمله مشخص است اما جامعیت ندارد .

 

 

 

تعریف خبر :

 

1-      گزارشی از واقعیتهاست ولی هر واقعیتی را نمی توان خبر نامید .

2-      پیامی است که احتمال صدق یا کذب(درستی یا نادرستی) دارد.

3-      خبر رویدادی است که مبتنی بر عنصر زمان است.

4-      قرار است اتفاق بیفتد.

5-      برای من ارزش دارد اما ممکن است برای دیگری ارزش نداشته باشد.

6-      زائیده ذهن و فکر خبرنگار است.

7-      سخن رایج یک رسانه است.

 

تعریف جامع خبر :

بیان رویدادی است که ارزش گفتن و بیان کردن داشته باشد و تحت تاثیر عوامل شخصی و عوامل درون سازمانی و برون سازمانی شکل گیرد و به مخاطب برسد.

 

رویداد: خط تفاوت بین انتزاع و واقعیت : خبر نمی تواند خیال باشد ، خبر باید مبتنی بر رویداد باشد.

 

ارزش: (در آینده ارزشهای خبری به تفصیل توضیح داده می شود)

 

تاثیر عوامل :

شخصی : نگاه شخص خبرنگار

-          به روحیه شخص مرتبط است

-          از طرف سردبیر یا مسئولان روزنامه قابل کنترل نیست .

درون سازمانی : سیاستهای خاص خود

مثلا: روزنامه چپ

       روزنامه راست

برون سازمانی : نسبت ها با عوامل برون سازمانی مثلا ترس از فرماندای یا ...

 

[مشق : یک خبر بیاورید و در آن مشخص کنید عوامل شخصی اثر داشته یا درون سازمانی یا برون سازمانی؟]

 

 

ارزشهای خبری :

1-      در برگیری (فراگیری) : دلالت بر تاثیر گذاری خبر بر روی تعداد افراد.

2-      شهرت : بر معروفیت افراد و اشخاص و اشیاء دلالت میکند

3-      برخورد :دلالت بر اختلاف و کشمکش بین افراد، گروهها ، جناح ها ، و ... دارد.

4-      شگفتی (استثناء): این ارزش به رویدادهای عجیب ، استثنائی و شگفتی آفرین دلالت میکند.

5-      بزرگی و فراوانی : به وضوح آمار و ارقام ف تعداد ، مقدار ، مبلغ و... در خبر دلالت میکند.

6-      مجاورت : جغرافیایی و معنوی

7-      تازگی : دلالت بر زمان نقل رویداد و زمان اتفاق رویداد میکند.

 

 

1-     دربرگیری :

دلالت بر تاثیر گذاری خبر بر روی تعداد افراد.

 

-          شناسنامه تمام اتباع کشور تعویض میشود (شامل همه ی مردم کشور میشود)

-          پزشکان از پرداخت مالیات معاف شدند  (شامل حوزه ی پزشکان می شود.)

-          اصناف بیمه اجباری میشوند (دامنه ی فراگیری این خبر حوزه اصناف است)

-          انتخابات میان دوره ای خبرگان در فارس برگزار شد(حوزه ی فراگیری استان فارس است.)

 

درجه ی اهمیت این خبرها برای هر رسانه متفاوت است ، مثلا یک رسانه تخصصی پزشکی خبر دوم را پوشش می دهد. یک روزنامه کثیر الانتشار خبر اول برایش دارای اهمیت است ، روزنامه های فارس خبر چهارم برایشان مهم است .

 

[مشق : یک خبر بیاورید که بر اساس ارزش فراگیری تنظیم شده باشد.]

 

2-     ارزش شهرت

بر معروفیت افراد و اشخاص و اشیاء دلالت میکند.

-          شهرت می تواند بار معنایی مثبت داشته باشد ، یا منفی .

-          صدام حسین در مخفیگاه خود به دام افتاد – منفی

-          وزیر صنایع فردا به شیراز می آید – مثبت

-          عملیات اجرایی طرح بازسازی مجموعه تاریخی تخت جمشید آغاز شد. ازرش : شهرت مکان

-          نصر الله مردانی شاعر معاصر دعوت حق را لبیک گفت

-          کنگره بزرگداشت فیلفسوف بزرگ ایرانی صدر المتالهین در شیراز گشایش یافت

-          احمدی نژاد فردا به شیراز می آید

 

نکته ها :

برخی مکان ها ارزش شهرتش به خاطر کاری است که در  آنجا صورت گرفته است.

 

ارزش منطقه ی شلمچه – نوع فعالیت

-          کاروان راهیان نور از شیراز عازم شلمچه شد

-          ... با احداث سد سیوند آرامگاه کورش آسیب نمی بیند.  

-          یکی از سرداران دفاع مقدس : حماسه خرمشهر تجلی ایثار یک ملت بود (خرمشهر دارای شهرت است)

-          امام جمعه بندر گز : مراسم بزرگداشت ارتحال امام مردمی برگزار شد. (مراسم بزرگداشت ارتحال امام : شهرت دارد)

-          آیت الله نوری همدانی : دشمنان برای منحرف کردن جامعه مصمم هستند.

-          ضرغامی: آثار تخریبی شبکه های مبتذل از بمب هسته ای بالاتر است .

-          رئیس قوه قضائیه : مردم شریف کرد از قومیت های اصیل ایران اسلامی هستند.

-          سردار صفوی : خرمشهر نماد مقاومت و عزت ملت ایران است.

 

[مشق : یک تکلیف دارای ارزش شهرت بیابید.]

 

3-     ارزش برخورد

دلالت بر اختلاف و کشمکش بین افراد، گروهها ، جناح ها ، و ... دارد.

برخورد دو طیف فکری ، دو طیف فیزیکی ، دو ملت ، دو ماشین ، دو حیوان ، به طوری که نظم را در ذهن مختل کند.

گاهی اوقات ارزش برخورد ایدئولوژیک است ، ارزش برخورد فیزیکی خبرهایی که مربوط یه سرقت ، قتل ، جنایت و تصادف را شامل می شود.

 

-          تظاهرات دانشجوئی سراسر کرده جنوبی را فراگرفت

-          انفجار در کانون رهپویان وصال در شیراز دهها کشته و مجروح بر جای گذاشت.

-          زمین لرزه 4/6 ریشتری جنوب غرب چین را لرزاند.

-          کریمی اردوی تیم ملی را ترک کرد.

-          تصادف اتوبوس با کامیون در استان یزد 11 مجروح بر جای گذاشت

-          یک شبکه ی جاسوسی اسرائیل در شیراز کشف شد.

-          پاسخهای بی پرده فرماندار شیراز در نشست هم اندیشی احزاب سیاسی

-          نظامیان صهیونیست یک فلسطینی را شهید کردند

-          باند جاعلان شناسنامه و مهرهای تقلبی در علی آباد کتول متلاشی شد.

-          انفجار در یکی از مرزهای مهم فلسطین – رژیم صهیونیستی

-          باند قاچاق مشروبات الکلی در بوشهر متلاشی شد

-          یک مجموعه اشیاء عتیقه در کرمان کشف شد.

-          فرمانده ناجا : طرح ارتقاء امنیت اجتماعی از فردا در سراسر کشور اجرا میشود

-          احمدی نژاد بوش را به مناظره دعوت کرد

 

مشق: یک خبر که ارزش برخورد در آن برجسته باشد بیابید.

 

4-     ارزش شگفتی (استثناء)

این ارزش به رویدادهای عجیب ، استثنائی و شگفتی آفرین دلالت میکند.

هر خبری که یک مقدار عجیب باشد ارزش شگفتی دارد . به رویدادهای عجیب و استثنائی دلالت میکند، خبرهایی که در رابطه با اختراعات و اکتشافات است را هم شامل می شود.

 

-          کودک 4 ساله شیراز حافظ کل قرآن است

-          یک زن 22 ساله پس از 2 هفته سالم از زیر آوار بیرون آورده شد

-          زنی نود ساله در ایالت راجستان هند طی زایمان طبیعی نوزاد دختری به دنیا آورد

-          زنی در استرالیا 12 قلو به دنیا آورد

-          هزاران قورباغه به روستاهای نهاوند حمله کردند

-          تعداد فرزندان یک روستائی در ترکیه به 50 نفر رسید

-          اهالی یک روستای شهرستان کازرون به زبان پارسی باستان سخن میگویند.

-          دو سارق نابینا در شهرستان فومن 10 میلیارد ریال از بانک به سرقت بردند.

-          یک روستای ماقبل تاریخ در شهرستان جیرفت استان کرمان کشف شد

-          یک نوجوان 14 ساله ژاپنی پایگاه اینترنتی سیا را هک کرد

-          همه ی مردم شهرستان استهبان در روز هوای پاک با دوچرخه به سر کار رفتند

-          استاندار اصفهان خبر داد: برخورد شهاب سنگ با زمین در یک روستای کاشان سه کشتبه بر جا گذاشت.

-          ضرغامی : آثار تخریبی شبکه های مبتذل از بمب هسته ای بالاتر است .

-          دانشگاههای آمریکا به مراکز جاسوس پروری تبدیل شده است .

 

5-     ارزش بزرگی (فراوانی)

به وضوح آمار و ارقام ف تعداد ، مقدار ، مبلغ و... در خبر دلالت میکند.

سعی کنید همیشه آمار و ارقام به عنوان یک ارزش برجسته در ذهنتان باشد ، مثلا هر چه تعداد تلفات در یک حادثه بیشتر باشد ، بزرگی خبر بیشتر است .

 

-          طوفانی در آمریکای جنوبی 400 نفر را متواری کرد

-          منچستر با 5گل آرسنال را بدرقه کرد

-          دو میلیون نفر تهرانی در نماز عید فطر شرکت کردند

-          تصادف اتومبیل در قونیه 40 مجروح بر جای گذاشت

-          فرماندار اسفراین : 800میلیارد ریال اعتبار عمرانی به توسعه ی منابع آب این شهرستان اختصاص یافت .

-          شورای اسلامی شهر شیراز بودجه 315 میلیارد تومانی این شهر را تصویب کرد.

-          14 نفر در حادثه انفجار بمب در حسینیه سید الشهدای شیراز به شهادت رسیدند

-          نرخ بیسوادی در زرین دشت فارس به 30 درصد رسید .

-          یکهزار و پانصد مبلغ در ماه مبارک رمضان به روستاهای فارس اعزام شدند.

-          50کشته و 150 مجروح در در گیریهای نوار غزه

-          دویست معلم آمریکایی با جلیقه ضد گلوله بر سر کلاس حاضر میشوند

-          بیش از یک میلیارد نفر در کشورهای جهان سوم از فقر غذایی رنج میبرند

-          300تن گوجه فرنگی در شهرستان جهم برداشت شد

-          نرخ بیکاری در استان فارس به کمتر از 10درصد رسید

-          وزیر اطلاعات : ده مدیر دولتی به جرم رشوه خواری دستگیر شدند .

-          تیم فوتبال پرسپولیس در آخرین دیدار خود با 6گل مغلوب استقلال شد .

-          دیدار دو تیم پرسپولیس و سپاهان 50 مصدوم بر جا گذاشت

-          دانش آموختگان دانشکده پرستاری شیراز به 30هزار نفر رسیدند

-          80درصد مطبوعات ایران را نشریات زرد تشکیل میدهد

-          بهای نفت از 132 دلار فراتر رفت

-          زمین لرزه ای 8/7 ریشتری جنوب غرب چین را لرزاند

-          فرماندار اهواز: هشتاد میلیارد ریال اعتبار برای مناطق حاشیه نشین اختصاص یافت

-          مراسم شصتمین سالگرد تاسیس رژیم صهیونیستی افزون بر سه هزار شهید بر جاگذاشت

 

6-     ارزش مجاورت

             مجاورت جغرافیایی -  مجاورت معنوی

فرهنگ آداب ، سنن ، دین ، گرایشهای سیاسی و یا جغرافیایی

یک خبر می تواند برای ساکنان یک منطقه ارزش داشته باشد ولی برای ساکنان منطقه ی دیگر فاقد ارزش باشد ، یا ارزش کمتری داشته باشد.

مردم علاقه مندند خبرهایی که اطرفشان اتفاق می افتد را بشنوند. شیراز برای ما مجاورت جغرافیایی دارد .

اگر حادثه ای در منطقه ای دورتر اتفاق بیفتد ولی اشتراکی در آن باشد ، مثلا کشه شدن کودکان فلسطینی و همچنین گرایشهای فرهنگی برای ما مجاورت دارد .

 

-          بزرگترین سد خاورمیانه بر روی رودخانه کارون ساخته می شود

-          استاندار فارس از بیمارستان قلب کوثر در شیراز دیدن کرد

-          استاندار آذربایجان غربی از بیمارستان قلب ارومیه دیدن کرد

-          ایرانیان ساکن استرالیا می توانند بدون ویزا وارد امارات شوند(مجاورت معنوی)

-          یک دانشمند ایرانی مدیر بخش هوافضای سازمان ناسا است (مجاورت معنوی)

-          سیل در مالزی 251 ایرانی را آواره کرد .

-          رژیم صهیونیستی 13 کودک فلسطینی را به شهادت رساند.

-          هیچکدام از اتباع خارجی ساکن جنوب غربی چین در زمین لرزه آسیب ندیدند.

-          نظامیان صهیونیستی یک فلسطینی را شهید کردند .

-          سردار صفوی : خرمشهر نماد مقاومت و عزت ایران است.(معنوی)

-          یک تهیه کننده استرالیائی : ایران پر از سوژه های جذاب رسانه ای است .

-          افغانستان توافق نامه پاکستان با افراد مسلح را مورد انتقاد قرارداد.

-          ترکیه قانون منع حضور بانوان محجبه در مراکز فرهنگی – آموزشی را لغو کرد.

-          استان فارس به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس گندم صادر میکند.

-          وزیر بهداشت اعلام کرد : همه ی حجاج بیت الله الحرام امسال سبد کالای بهداشتی دریافت میکنند

-          وزیر بهداشت : ایرانیان متقاضی دیدار از عتبات عالیات همه روزه قرنتینه می شوند.

-          ترکیه تظاهرات ضد صهیونیستی برگزار کرد.

-          7روستای شهرک حاشیه ای ، احمد بیگ در استانبول ترکیه بر اثر رانش زمین ناپدید شد.

-          کشاورز گندم کار نمونه شهرستان مرودشت ربوده شد

-          روستائیان حاشیه سد ملاصدرا مقابل استانداری فارس تجمع کردند

-          زمین لرزه مهیب شکاف 5/1 متری در شبکه ی توزیع سد درودزن ایجاد کرد.

-          ایرانیان در اعتراض به تحریف نام خلیج فارس دست به راهپیمایی زدند .

-          پیرمرد 85 ساله جهرمی 5 جزء قرآن کریم را حفظ کرد.

 

7-     ارزش تازگی

دلالت بر زمان نقل رویداد و زمان اتفاق رویداد میکند.

خیلی مهم است که خبری که تهیه میکنیم خبر تازه ای باشد

رسانه ها حالت رقابتی دارند ، ایرنا ، ایسنا و... شما خبری که بر روی خروجی رسانه تان قرار میدهید اگر چند ساعت دیرتر این کار را انجام دهید دیگر ارزش ندارد ، و باید خبر تکمیل تر گردد و بر خروجی فرستاده شود.

خبری خوب است که تازگی داشته باشد

-          انفجار در حسینیه سید الشهداء شیراز دهها کشته و زخمی بر جای گذاشت (ساعت 21 و 35دقیقه بر روی خروجی ایرنا رفته است اگر فردا صبح ساعت 8و15دقیقه خبرگزاری دیگری خواست این خبر را درج کند باید خبر کاملتری داشته باشد)

 

خبرهای مهم از نظر تازگی : زمین لرزه ، حوادث

-          زمین لرزه ای به بزرگی 3/6درجه در مقیاس امواج درونی زمین فیروز آباد فارس را لرزاند .

 

گاهی یک خبر به صورت لحظه ای ارزش پیدا میکند ، این خبر را باید حداکثر با 2ساعت تاخیر منتشر کرد.

 

آیا همه ی خبرها مبتنی بر زمانند؟

یک خبر ممکن است شگفتی داشته ولی برخود نداشته باشد، اما تمام خبرهای باید ارزش تازگی را داشته باشند.

 

-          مسابقات کاراته قهرمانی استان فارس با معرفی نفرات برتر پایان یافت (فاصله اتفاق با خروجی نیم ساعت است)

 

-          فرماندهی انتظامی فارس: پارسال 600 تن مواد مخدر در استان فارس کشف شد.

(این خبر اگر از 1/1/87 تا 15/2/87 (یعنی تا نیمه اردیبهشت ماه) تازگی دارد )

 

نقش زمان اعلام خبر و زمان وقوع خبر در تازگی

تازگی نسبت به زمان اعلام خبر است ، یعنی اگر کسی قبلا خبر را اعلام نکرده باشد  ،هنوز خبر تازگی دارد .

 

عناصر خبری

برای تنظیم خبر ، باید عناصر خبری در نظر گرفته شود ، اصولا برای تمایز یک خبر مناسب از نامناسب از عناصر و ارزشهای خبری استفاده میکنند ، همچنین ، ابهام زدائی می کنند.

 

ممکن است ابهام در ذهن مخاطب ایجاد شود ، عناصر خبری از ذهن مخاطب این ابهام ها را از بین می برد بین عناصر و ارزشهای خبری تفاوت است ولی با هم ارتباط دارند مثلا کی ؟ با زمان ارتباط دارد .

 

عنصر که؟ : 

 

که ؟ : چه کسی؟  :  افرداد حقیقی

                               افراد حقوقی

         چه چیزی ؟

 

-          250 کودک نو آموز شهرستان ممسنی در کلاسهای سواد آموزی شرکت کردند.  (که ، چه کسی؟)

-          رئیس جمهوری اسلامی وارد شیراز شد (که ف چه کسی؟)

-          فارس مقام نخست تولید گندم را بدست آورد.

-          قطار حامل مواد سوختی در مسیر خرمشهر- اهواز دچار حادثه شد.

-          همایش بزرگداشت یکصدمین سال تولد امام ره در شیراز برگزار شد .(که ، چه چیزی)

-          هواپیمای حامل کمک های مردمی استان فارس به زلزله زدگان بم وارد فرودگاه کرمان شد. (که ، چه چیزی؟)

-          دادستان کل کشور: پرونده شهدای حسینیه سیدالشهدای شیراز هنوز در جریان است.

-          استیلی گزینه نخست سرمربیگری پرسپولیس است .

-          اسکندری : صدها تن بزنج از طریق مرزهای شرقی وارد کشور می شود .

-          احمدی نژاد : اصفهان پایتخت فرهنگی جهان اسلام شناخته شد.

 

 

عنصر کجا ؟

 

ابهام زدائی از مکان وقوع خبر یا مکان اعلام خبر .

-          طرح گازرسانی به شهرستان لارستان به بهره برداری رسید.

-          آب حاجی آباد شهرستان زرین دشت استان فارس 24 ساعت قطع شد.

-          مدیر شرکت آب و فاضلاب روستایی شهرستان زرین دشت ، روز دوشنبه در گفتگو با شبکه ی خبردر شیراز گفت : ...

-          سه فروند هواپیمای عراقی برفراز ، منطقه ی نظامی نوژه همدان دیوار صوتی را شکستند .

-          دوچرخه سوار تبریزی فاصله1500 کیلومتری شیراز تا تبریز را رکاب زد.

-          محسن اسماعیلی دوچرخه سوار تبریزی روز سه شنبه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در شیراز اعلام کرد: فاصله دو شهر تبریز تا شیراز 15 کیلومتر است که عبور کوههای مرتفع زاگرس ، رودخانه های پر آب و مسیرهای سخت و 5 روستا ...

 

 

عنصر کی ؟

 

باعث می شود نگاهمان به تازگی خبر معطوف شود.

کی ؟ : ابهام زدایی از زمان وقوع رویداد یا زمان اعلام خبر می کند.

 

-          فرمانده انتظامی فارس از کشف 6200 تن مواد مخدر در استان فارس خبر داد.

فرمانده انتظامی فارس گفت: ماموران انتظامی مناطق مختلف این استان طی دوماه گذشته یکهزار و دویست تن مواد مخدر در این استان کشف کردند.

سردار مویدی روز دوشنبه در همایش بررسی راهکارهای انتظامی ، اثرات و چالشها در شیراز افزود: این مواد مخدر در بازرسی از خودروهای عبوری و اغلب در مناطق جنوب و شرق فارس به دست آمده است .

 

جهت گفتن زمان وقوع رویداد از تعابیر زیر استفاده میشود :

-          طی برنامه 5 ساله چهارم

-          طی نیمه نخست امسال

-          طی یکماه گذشته

-          طی 24 سال گذشته

-          طی 10 سال اخیر

-          طی شش ماهه اول سال جاری

-          همزمان با دهه فجر

-          همزمان با سالروز آزادی خرمشهر

-          همزمان با دفاع مقدس

 

عنصر کی؟ مهم است جزئی ذکر شود:

 

-          زمان تحویل سال 87 ساعت ، 9 و بیست دقیقه و 14 ثانیه اعلام شد

-          زمین لرزه نسبتا قوی ساعت 18و54 دقیقه جنوب خنج را لرزاند .

 

سعی کنیم از فعلهای آینده استفاده نکنیم ، خبر را از حالت پیش خبر خارج کنیم ، چون ممکن است اتفاق نیفتد.

در خبرها امروز و دیروز ننویسید ، روزش را بنویسید ، سه شنبه ، دوشنبه و ... استفاده شود.

 

 

عنصر چه ؟

 

چه کسی ؟ حالت فاعلی را دلالت میکند فقط چه در برگزیده ماهیت و فعلیت رویداد است .

چه چیزی؟

 

257تن محصول کشاورزی از استان فارس به خارج از کشور صادر شد.

 

ممکن است چه های مختلف را کنار هم قرار دهیم تا به فعلیت و ماهیت خبر پی ببریم.

-          همایش یکصدمین سال تولد امام ره در شیراز برگزار شد. (چه؟ - ماهیت اش: برگزاری همایش)

 

عناصر چرا؟ چگونه؟ چطور؟

دلالت بر انگیزه ، هدف ، چگونگی و بوجود آمدن رویداد میکنند.

-          هواپیمای مسافربری روزجمعه به علت نقص فنی در فرودگاه شیراز مجبور به فرود اضطراری شد.

چه چیزی؟ : هواپیما – چرا ؟: نقص فنی

گاهی اوقات علت مشخص نیست:

-          حادثه انفجار در حسینیه سید الشهداء شیراز دهها کشته و مجروح بر جا گذاشت .

و گاهی مشخص:

-          شدت بارندگی سبب جاری شدن سیل در استان مازندران شد.

-          یک فروند جنگنده نیروی هوایی قطر در جریان پرواز آزمایشی سقوط کرد.

 

 

تیتر و لید

1-      ساده

2-      نقلی

اغلب خبرهای خبرگزاری ایرنا بر اساس نقلی ارائه میشود.

 

تیتر (عنوان) :

تیتر ویترین خبر است ، (( روی تیتر حساسیت داشته باشید ))

تیتر حتی الامکان باید :

سوالی نباشد

مبهم نباشد

از فعل در آن استفاده شود

 

تیتر ساده :

-          زمین لرزه جنوب استان فارس را لرزاند

-          انفجار در حسینیه سید الشهداء شیراز دهها کشته و مجروح بر جا گذاشت .

-          رئیس جمهوری اسلامی وارد شهرکرد شد.

 

تیتر نقلی : عنوانی که به نقل از فرد حقیقی یا حقوقی یا افراد بیان می شود .

-          امام جمعه شیراز : نماز طلب باران موجب نزول رحمت الهی است .

-          دادستان دانشگاه شیراز: دیدار با رهبر معظم انقلاب فضیلتی برای دانشگاهیان است .

-          شهروندان شیرازی : راهپیمایی 22 بهمن ، امسال حساسیت و اهمیت دو چندان دارد.

 

لید :

ساده ، نقلی

 

تعریف : پاراگراف یا فراز اول خبر لید نامیده می شود . لید مستقل از تیتر است و برگرفته از متن خبر است و مخاطب را به سمت خواندن متن هدایت و ترغیب می کند.

تیتر برگرفته از لید و لید برگرفته از متن است .

لید خوب لیدی است که بتوانیم یک نفس آن را بخوانیم

 

لید ساده :

-          فارس برای بیستمین سال متمادی با تولید ، 1/2 میلیون تن گندم مقام نخست را در سطح کشور به دست آورد .

-          زمین لرزه ای به بزرگی 2/3 ریشتر ساعت 5/21 شامگاه دوشنبه شهرستان لامرد در جنوب فارس را لرزاند .

 

لید نقلی :

-          رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس گفت : کشاورزان این استان با تولید یک دهم میلیون تن .... .

-          دبیر همایش ملاصدرا گفت : مقدمات انتقال فیلسوف بزرگ ایرانی از شهر بصره عراق به شیراز فراهم شد.

 

نسبت بین تیتر و لید و متن

تیتر برگرفته از لید خبر و مستقل از آن است و مخاطب را به خواندن لید و متن خبر هدایت و ترغیب می کند .

تیتر مستقل از لید است ، اما لید با متن در ارتباط است. یعنی لید را نمیتوان در ادامه تیتر آورد. به این صورت که در لید بعد از آوردن تیتر بنویسیم : « فلانی با بیان این مطلب(در تیتر) افزود... » ولی در ادامه لید ، متن را میتوان آنگونه آورد.

به بیان دیگر : تیتر یک چیز جداست ، اما میتوانید خبر را از لید شروع کرده و متن را دنبال آن بیاوریم.

 

سبکهای خبر نویسی :

سبک تاریخی – سبک هرم وارونه

 

سبک تاریخی:

در سبک تاریخی چگونگی وقوع یک رویداد خبری را براساس تقدم و تاخر زمانی بیان میکنیم. در سبک تاریخی نگاه به ارزشهای خبری نمی کنیم ، به تقدم و تاخر اتفاقات می نگریم.

مثلا : تصادفی در زیر گذر دانشجو در شیراز اتفاق افتاده است ، ترتیب چینش خبر با سبک تاریخی به سبک زیر است :

-در مسیر محل کار  -منحرف شدن خودرو –پرت شدن درون زیرگذر –برخورد با کامیون –کشته شدو مجروح شدن تعدادی از سرنشینان –راه بندان و ترافیک –نیروهای امدادی –حمل با جرثقیل –بازگشائی مسیر –وضعیت عادی

 

اتفاق پنچم که ارزش «بزرگی» دارد و میتواند برجسته شود ، وسط خبر است ، و در این سبک بین متن گم شده و اهمیتی برایش قائل نشده ایم .

سعی کنید کمتر خبرها را به سبک تاریخی تنظیم کنید

 

صورتجلسات به سبک تاریخی است:

جلسه هیئت مدیره فلان روز در فلان تالار برگزار شد؛

ابتدا قران ، بعد سرود و ...

آقای فلان خوش آمد گوئی کرد.

بعد فلانی سخنرانی کرد و فلانی در خصوص فلان نظراتش را گفت .

 

کاستی های سبک تاریخی

-          احتمالا خواننده را خسته میکند

-          خواننده به تعقیب ادامه خبر ترغیب نمی شود

-          تیتر بندی ولید بندی تابع قواعد نیست

-          زمان بیشتری برای دریافت اطلاعات صرف میشود

 

معایب سبک تاریخی :

-          اعمال نظر خبرنگار در خبر کم است.

-          جزئیات بیشتر اضافی بیان میشود.

 

سبک هرم وارونه

در سبک هرم وارونه بدون توجه به اولویت و تقدم و تاخر زمانی و با توجه به ارزشهای خبری ، تیتر ، لید و متن خبر تنظیم می شود .

بنابراین در مثال گذشته :

ترتیب چینش خبر با اولویتی که در سبک هرم واروونه در نظر است اینچنین است :

-تعداد تلفات جانی و مجروحان –اشاره به راه بندان و ترافیک شدید و ...

در خبر به سبک هم وارونه ما اعمال نظر میکنیم. مثلا دیر یا زود رسیدن آمبولانس ، مقصر و ...

 

 

 

هرچه به سمت پایان خبر حرکت می شود از اهمیت خبر کاسته می شود .

لید به سبک تاریخی :

-          اجلاس شورای معاونان وزارت خانه ها به ریاست معاون رئیس جمهور جهت بررسی مصوبه دولت در مورد تعاونی ها تشکیل شد.

لید به سبک هرم وارونه :

-          بر اساس مصوبه هیئت دولت و به منظور افزایش سرمایه گذاری تقویت و جلب مشارکت کارکنان دولت در بخش تعاون ماهانه 3 هزار ریال از حقوق آنان کسر و به حساب تعاونی ها واریز می شود .

 

محاسن و معایب سبک هرم واروونه :

مزایای هرم وارونه :

-          مخاطب خسته نمیشود

-          زمان کمتر برای دریافت اطلاعات بیشتر صرف میشود

-          قواعد تیتر ولید رعایت می شود و مخاطب به ادامه مطلب ترغیب میگردد.

-          ارزشهای خبری در خبر برجسته می شود

کاستی های هرم وارونه :

-          امکان بیان همه ی جزئیات در خبر وجود ندارد

-          اعمال نظر خبرنگار در خبر زیاد است

 

تنظیم یک خبر با دو سبک(مثال)

لید تاریخی :

پنجمین جلسه هماهنگی خرید گندم با حضور اعضاء کمیته خرید فرماندار شیراز ، بخشدار مرکزی شیراز ، روسای نمایندگی بانکهای ملت و صادرات اعضائ هیئت مدیره تعاونیی گندمکار شیراز و مسئولان سازمان تعاون روستایی شیراز روز دوشنبه در محل سالن جلسات فرمانداری شیراز برگزار شد.

(( در خبر فوق به عناصر خبری توجه شده است ، اما به ارزشهای خبری نادیده گرفته شده است ))

 

لید هرم وارونه :

 رئیس تعاون روستایی شیراز : سیلوهای شیراز از ظرفیت انباشت گندم کشاورزان را ندارد .

 

(مشق : خبر راهپیمایی 22 بهمن شیراز را در دو سبک خبری تنظیم کنید)

 

در صورتی که در یک همایش چند سخنران وجود داشت ، مثلا استاندار ، امام جمعه و ... هم صحبت کردند و نمیشد حرف آنها را در متن کار نکرد ، بای چند خبر تهیه شود

 

تیتر نقلی :

مدیر کل تبلیغات اسلامی فارس : انتقال آموزه ها و مفاهیم انقلاب به نسل سوم یک ضرورت انکار ناپذیر است.

 

لید نقلی :

مدیر کل تبلیغات اسلامی فارس: با گرامی داشت سی امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت انتقال آموزه ها و مفاهیم انقلاب به نسل سوم تداوم حرکت انقلابی ملت ایران را تضمین میکند و یک ضرورت انکار ناپذیر است.

متن خبر :

حجت الاسلام عبد الرضا خوشنویس ، روز دوشنبه در مراسم راهپیمایی 22 بهمن در شیراز حضور حماس مردم در این راهپیمایی را ستود و گفت : دشمنان این مرز و بوم در صدر اغفال جوانان و نوجوانان و ایجاد شکاف فرهنگی در این قشر هستند ، از این رو ما باید مفاهیم و معارف انقلاب را بیش از بیش به این نسل منتقل کنیم .

وی هشدار داد ....

وی تاکید کرد....

وی با طرح این سوال ... افزود ....

(وقتی ادعایی دارد) وی ادعا کرد ...

وی با انتقاد به .... گفت ....

وی با در خواست از مسئولان .... افزود...

وقتی خبر طولانی است بعد از دو سه بار از وی و او استفاده کردن دوباره نام شخص را بنویسید .

 

[مشق : از خطبه های نماز جمعه یک خبر به سبک هرم وارونه و یکی به سبک تاریخی بنویسید.]

 

درست ، نادرست :

 

-          در تصادف وحشتناک ، اتوبوس 30 نفر جانباختند – نادرست

-          در تصادف اتوبوس 30 نفر جانباختند - درست

-          راهپیمایی عظیم و با شکوه 22 بهمن در شیراز برگزار شد – نادرست

-          در تصمیم مهم هیئت دولت 230 مصوبه برای استان فارس به تصویب رسید – نادرست

 

هنگام استفاده از واژه های خارجی معنای آنها مشخص شود :

یونسکو: سازمان علمی ، فرهنگی ، تربیتی ملل متحد

اپک : سازمان کشورهای صادر کننده نفت

سیا : سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا

Ngo : سازمانهای مردم نهاد

 

نوشتن اعداد در خبر :

اعداد از صفر تا هشت به صورت حروفی : یک ، دو ، سه ، چهار ، پنج ، شش ، هفت ، هشت

-          پنج نفر در رودخانه کر غرق شدند

-          شش پرنده کمیاب در تالاب پریشان مشاهده شد

-          هشت شهروند تبعه ی افغانستان در یک سرقت مسلحانه دستگیر شدند

 

از 9 تا 999 به صورت عددی

-          9 کیلوگرم کراک در فراشبند فارس کشف شد

-          100 جلد کتاب نفیس به کتابخانه شهید دستغیب اهداء شد

-          135 کیلوگرم تریاک در پاسگ قطرویه نی ریز کشف شد

 

از 4 رقمی به بالا اعداد را می شکنیم ،

-          یکهزار و 254 کیلگورم مواد مخدر ....

-          دوهزار و 453 عدد سی دی مبتذل

-          یک میلیون و 254 هزار و 373 نفر

-          23میلیارد و 211 میلیون و 254 هزار و 373 نفر

 

اعداد ترتیبی به صورت حروف

مقام اول ، مقام دوم ، یکهزارو پانصدمین جایگاه

 

اگر اعداد بخشی از واژه باشد با حروف می نویسیم :

سه قلو ، پنج شنبه ، هزارپا ، چهارچوب

 

اعداد کسر :

یک سوم ، دو چهارم  (به صورت کسری نمی نویسیم)

 

 ساعت:

-          زمین لرزه ساعت 19 و 21 دقیقه و 34 ثانیه شامگاه چهارشنبه ...

 

درصد :

30درصد ، پنج درصد ، 9 درصد

استفاده از ممیز :

-          افزون بر 4/3 میلیارد ریال اعتبار به شهرداری شیراز اختصاص یافت

 

گرم ، کیلوگرم و ...:

225 کیلوگرم (حتما واحد به صورت دقیق نوشته شود ، کیلوگرم ، مترمربع و ....)

 

واحدهای شمارش :

انسان : نفر

چهارپایان : راس

شتر : نفر

شمشیر ، کارد و اسلحه جنگی : قبضه

درخت: اصله

خانه و مغازه : باب

نخل : نفر

درخت و چوب و الوار : اصله

کشتی ، هواپیما و هلیکوپتر: فروند

سگ و گربه و شیر و پلنگ : قلاده

کفش و جوراب و دستکش : جفت

پرنده : عدد

فرش و لحاف و پتو : تخته

چاه ، انگشتر : حلقه

شال ، دستار ، دستمال : طاقه

اشیاء نورانی(فانوس، چراغ): شعله

طناب و کمربند و قنات: رشته 

خودرو ، اتومبیل ، وسائل برقی : دستگاه